Cần hình thành các tập đoàn tư nhân lớn để dẫn dắt toàn bộ chuỗi

(Thế Giới Gia Cầm) – Sáng 22/5/2025 tại Hà Nội, Hiệp hội Gia cầm Việt Nam phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, và Công ty TNHH Triển lãm VNU Exhibitions Asia Pacific, Công ty CP Triển lãm Công nghệ và Sự kiện Quốc tế ITEC tổ chức Hội nghị Phát triển ngành gia cầm Việt Nam theo chuỗi giá trị bền vững. Thông qua Hội nghị sẽ nhận diện khó khăn, thách thức của ngành hàng gia cầm để tìm giải pháp phát triển bền vững thời gian tới.

Toàn cảnh Hội nghị Phát triển ngành gia cầm Việt Nam theo chuỗi giá trị bền vững diễn ra sáng 22/5 tại Hà Nội. Ảnh: Vũ Mưa

Phát triển nhưng còn nhiều hạn chế

Sau gần 40 năm đổi mới của đất nước, ngành gia cầm đã có sự phát triển vượt bậc cả về quy mô, sản lượng sản phẩm, giá trị xuất khẩu và trình độ công nghệ. Với sản lượng thịt gia cầm 2,4 triệu tấn, sản lượng trứng hơn 20 tỷ quả, được sản xuất vào năm 2024, không những đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu đến một số quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngành chăn nuôi gia cầm ở Việt Nam đang từng bước chuyển dịch theo hướng hiện đại hóa, công nghiệp hóa.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ “Công nghệ rất quan trọng, cần xem đây là binh chủng đi tiên phong để ngành chăn nuôi đẩy mạnh phát triển, duy trì đà tăng trưởng. Ảnh: Vũ Mưa

Báo cáo tại Hội nghị, bà Phạm Thị Kim Dung, Trưởng phòng Giống vật nuôi (Cục Chăn nuôi và Thú y) cho biết: Năm 2024, tổng đàn gia cầm 584,4 triệu con, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước, cao nhất trong những năm trở lại đây; Tổng sản lượng thịt gia cầm đạt 2,46 triệu tấn, tăng 6,9%. Trong đó, Việt Nam đứng thứ 10 thế giới về đầu con với đàn gà, và đứng thứ 2 thế giới về thủy cẩm. Sản lượng trứng gia cầm năm 2024 đạt 20,352,3 tỷ quả, tăng 5,1%; trong đó, trứng gà 13,516 tỷ quả, trứng thủy cầm 6,913,4 tỷ quả, tăng 5,4%.

Cũng theo bà Dung, thời gian qua, tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát, chỉ xảy ra các ổ dịch nhỏ, lẻ do chưa tiêm phòng vắc xin. Ngành gia cầm Việt Nam có nhiều cơ hội và thuận lợi trong phát triển, như thể chế hoàn thiện đồng bộ, thống nhất, hội nhập, minh bạch; thị trường tiêu thụ tiềm năng; giá thức ăn chăn nuôi giảm, giá khá ổn định; thu hút đầu tư, tiếp cận công nghệ mới. Tuy nhiên, ngành gia cầm nước ta vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức như thói quen phân phối, tiêu dùng nhỏ lẻ dẫn đến khó kiểm soát an toàn sinh học, dịch bệnh, nguyên liệu đầu vào như giống, thức ăn phụ thuộc nhập khẩu, liên kết chuỗi còn quá ít; thị trường gia cầm đầy biến động, cạnh tranh thương mại gay gắt…

Cùng đó, ngành gia cầm Việt Nam vẫn nhập khẩu rất lớn, bao gồm cả con giống, thịt và các sản phẩm thịt gia cầm… Theo bà Trần Ngọc Yến, đại diện AgroMonitor, trung bình giai đoạn 2021 – 2025 Việt Nam sản xuất trên dưới 1 triệu tấn thịt gà trắng hơi/năm. Cũng theo bà Yến, nhập khẩu gà giống của nước ta vẫn lớn, tuy nhiên, lượng nhập chính ngạch chỉ chiếm 20 – 25% tổng dung lượng gà giống toàn thị trường.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến, Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Dương Tất Thắng, Chủ tịch VPA Nguyễn Thanh Sơn đồng chủ trì Hội nghị. Ảnh: Vũ Mưa

Giải pháp phát triển bền vững

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam cho biết: Ngành gia cầm trải qua 5 giai đoạn phát triển. Trong đó, thời điểm từ năm 2011 – 2021 là giai đoạn phát triển nhất của ngành gia cầm khi tăng trưởng luôn duy trì ở mức cao, hiệu quả chăn nuôi tốt, thu hút đầu tư lớn từ các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước, cùng đó, có sự đột phá về chăn nuôi công nghiệp. Tuy nhiên, từ năm 2022 đến nay, ngành chăn nuôi bước vào giai đoạn khủng hoảng đặc biệt là về thị trường, nhiều doanh nghiệp và người chăn nuôi mất phương hướng, hậu quả khiến tăng trưởng của ngành gia cầm giảm dần, hiệu quả sản xuất thấp, thị trường tắc nghẽn và kéo dài, nhiều doanh nghiệp và hộ chăn nuôi thua lỗ. 

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam: Để phát triển chuỗi, doanh nghiệp phải là nòng cốt, là người dẫn đầu cuộc chơi và hộ chăn nuôi cần gắn vào đó để cùng phát triển. Ảnh: Vũ Mưa

Cũng theo ông Sơn, trước bối cảnh ngành gia cầm nhiều khó khăn thách thức, ngành gia cầm cần chuyển đổi mô hình từ phát triển sản xuất gia cầm sang phát triển kinh tế gia cầm. Để xây dựng chuỗi giá trị, doanh nghiệp phải là nòng cốt, là người dẫn đầu cuộc chơi và hộ chăn nuôi cùng gắn vào đó để phát triển. Quản lý nhà nước cần thay đổi cách tiếp cận, tức là hỗ trợ và đồng hành, có như vậy Nghị quyết 68 của Trung ương mới hiện thực hóa, doanh nghiệp tư nhân mới tiếp cận được. Cùng đó, cũng đến lúc Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời, phải khơi thông lại thị trường, muốn vậy phải đưa được sản phẩm rẻ nhất đến người tiêu dùng. Đây là ba lối thoát của ngành gia cầm hiện nay.

Tại buổi Tọa đàm trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu được giải đáp những thắc mắc trong phát triển ngành hàng gia cầm hiện nay. Ảnh: Vũ Mưa

Tại Hội nghị, PGS.TS Nguyễn Thị Bình, Trường Đại học Ngoại thương, chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển ngành hàng gia cầm của Mỹ. Trong đó, nhất mạnh 3 yếu tố, gồm: Mối liên hệ thứ bậc, bao gồm một số ít tập đoàn tích hợp lớn và phối hợp chặt chẽ giữa họ và các đơn vị khác. Thứ hai là mối liên hết phụ thuộc, đó là giữa các tập đoàn tích hợp với hàng ngàn hộ chăn nuôi bên ngoài (theo hợp đồng chủ yếu là trang trại nhỏ). Thứ ba là mối liên kết quan hệ, đó là giữa các tập đoàn tích hợp với các nhà bán lẻ thực phẩm và chuỗi thức ăn nhanh. 

Còn với ngành gia cầm Thái Lan, theo chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Thị Bình, đó là sự tích hợp theo chiều dọc, áp dụng chuỗi giá trị tích hợp theo chiều dọc với việc các tập đoàn dẫn đầu có khả năng dẫn dắt chuỗi giá trị từ đầu vào đến phân phối. Các tập đoàn, doanh nghiệp của Thái Lan nhận được sự hỗ trợ lớn từ nhà nước, trong việc tạo hành lang pháp lý, hỗ trợ thuế, cấp phép nhà máy tư nhân và thúc đẩy xuất khẩu. Cùng đó, ngành gia cầm Thái Lan áp dụng công nghệ tiên tiến, các tập đoàn dẫn đầu tận dụng trí tuệ nhân tạo và internet vạn vật để theo dõi sức khỏe vật nuôi…

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết: Để thống nhất tìm giải pháp phát triển ngành gia cầm Việt Nam theo chuỗi giá trị bền vững, ngành cần giải quyết nhiều vấn đề. Đó là liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi – đặc biệt là giữa người chăn nuôi với doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức tín dụng và các đơn vị khoa học – để hình thành các mô hình sản xuất khép kín, có hợp đồng, có tiêu chuẩn và có thị trường ổn định. Cùng đó, tháo gỡ các điểm nghẽn trong lĩnh vực quản lý nhà nước, tạo hành lang thông thoáng để cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tăng cường đầu tư vào sản xuất; Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học công nghệ, chuyển giao và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật mới trong sản xuất giống, thức ăn chăn nuôi, quản lý chuồng trại, kiểm soát dịch bệnh và xử lý chất thải trong chăn nuôi gia cầm.

“Ngành gia cầm cần định hướng phát triển thị trường đầu ra bền vững, xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý. Đẩy mạnh thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm chăn nuôi gia cầm Việt Nam. Mở rộng thị trường qua thương mại điện tử và logistics lạnh. Và hơn hết, phải ngăn chặn việc nhậu lậu, vận chuyển gia cầm không rõ nguồn gốc xuất xứ”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

 Hồng Hà